شهر مشهد سومین شهر بزرگ ایران است که به دلیل تاریخ غنی، جاذبههای مذهبی و طبیعت بینظیرش، یکی از مقاصد اصلی گردشگران به شمار میآید. با فعالیت گسترده و کارآمد شهرداری مشهد، در دهه اخیر، روز به روز به زیبایی و رفاه شهر افزون گردیده که این امر بیش از پیش به جذب سالانه میلیونها زائر و گردشگر ایرانی و داخلی رونق بخشیده است.
این شهر با وجود اماکن زیارتی به خصوص حرم امام رضا (ع)، مکانهای تاریخی و فرهنگی مانند آرامگاه شعرا، بازارهای سنتی و مراکز خرید مدرن، همچنین جاذبههای طبیعی و تفریحی خاص، تجربهای بینظیر برای هر مسافری که به مشهد میآید، رقم میزند.
تاریخچه مشهد
معمولا کتابهای تاریخ دوره متوسطه با توضیح ورود سه قوم آریایی که به ایران آمدند، شروع میشد و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد خراسان و توس جز اولین مناطقی بود که آریاییها در آن ساکن شدند. دیوارهای شهر مشهد اگر زبان داشتند، حتما قصههای زیادی برای گفتن وجود داشت.
نام قدیم شهر مشهد با عنوان نوغان توس از قرنهای اولیه اسلام به بعد در متون دیده شده و قبل از آن هیچ اثری از این نامها وجود نداشت و تنها از ولایت توس یا شهر توس در اساطیر و آثار حماسی آمده است. پس از شهادت امام هشتم شیعان به دست مامون، امام رضا (ع) در آرامگاه هارون الرشید سناباد به خاک سپرده شد و نام قدیم مشهد در زمان امام رضا همان سناباد نوغان بود که به مشهد الرضا، به معنای محل شهادت تغییر کرد.
توس یکبار توسط مغولها و دگر بار توسط تیموریان مورد حمله قرار گرفت و بسیاری از مردمانش نیز در این میان جانشان را از دست دادند و پس از آن از توس به مشهد کنونی مهاجرت کردند. در دورههای بعدی، توس را با نام مشهد بکار میبرند و به واسطه اهمیت مذهبی شهر مشهد، نام توس کمرنگ شد و اکنون به تنهایی یک شهرستان و یک منطقه است که به دلیل آرامگاه فردوسی توجه بیشتری دریافت میکند.
با آبادانی و گسترش مشهد، در زمان نادرشاه افشار، مشهد به عنوان پایتخت ایران نامگذاری شد و جایگاه ویژهای در تاریخ ایران دارد.
اطلاعات جمعیت شناختی
جمعیت مشهد در سال ۱۴۰۳
با توجه به اینکه آخرین سرشماری مربوط به سال ۱۳۹۵ است و این پروسه هر ۱۰ سال یک بار اتفاق میافتد، بصورت دقیق نمیتوان جمعیت مشهد را در سال ۱۴۰۳ گفت اما طبق آخرین براورد جمعیت مشهد در سال ۱۴۰۰ به ۳ میلیون و ۶۱۹ هزار نفر میرسد.
مشهد دومین شهر پرجمعیت ایران بعد از تهران، و نود و پنجمین شهر پرجمعیت دنیاست.
مشهد در نقشه ایران
در گذشته خراسان بسیار بزرگتر از خراسان کنونی است و شامل بخشهای عمدهای از افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرقیزستان امروزی بوده است. اما بعد از افشاریان، دیگر حکومتها نتوانستند اراضی ایران را حفظ کنند و آن چند تکه شد تا به شکل ایران کنونی درآمد.
در زمان قاجار، عهدنامه پاریس بین ایران و انگلستان امضا شد که ایران مجبور شد از افغانستان دست بکشد و از دعاوی خود نسبت به هرات دل بکند. بخشهای شمالی خراسان یعنی مرو، سمرقند، بخارا و خوارزم نیز در همین عصر مورد تهاجم روسها و ترکمنها قرار گرفت و با امضا شدن عهدنامه آخال بین ایران و روسیه، از بدنه فلات ایران جدا گردید.
خراسان کنونی نیز در سال ۱۳۸۳ به سه قسمت خراسان جنوبی، شمالی و رضوی تقسیم گردید.
موقعیت جغرافیایی مشهد
شهر مشهد در شمال شرقی ایران، در طول جغرافیایی ۵۹ درجه و عرض ۳۵ درجه و بین رشتهکوههای بینالود و هزار مسجد واقع شده است.
مساحت مشهد
شهر مشهد با مساحت شهری ۳۵۱ کیلومتر مربع به عنوان سومین کلان شهر ایران بعد از تهران و اصفهان است.
--------------------------------------------------
ارتفاع شهر مشهد از سطح دریا
ارتفاع شهر مشهد از سطح دریا حدود ۱۰۶۵ متر است که از حداقل ۹۵۰ و حداکثر ۱۱۵۰ متر را شامل میشود.
طبق آخرین اطلاعات کسب شده از سه پایگاه داده بینالمللی، سازمان هواشناسی ایران و پایگاه داده ملی فهرست مرتفع ترین شهرهای ایران از سطح دریا بدست آمده است. شهرکرد، یاسوج، همدان، کرمان، اراک، زنجان، اصفهان، تهران، سنندج، شیراز، بیرجند، ایلام، کرج، کرمانشاه، ارومیه، خرم آباد، تبریز و زاهدان به ترتیب بیشترین ارتفاع از سطح دریا در ایران را دارند.
رشت، بوشهر، بندعباس، اهواز، ساری، گرگان، قم، مشهد، بجنورد، سمنان، یزد، قزوین و اردبیل نیز به ترتیب کم ارتفاع ترین شهر ایران از سطح دریا به شمار میآیند.
نژاد مردم مشهد
قانون تقسیم استان خراسان به سه استان مجزا، در سال ۱۳۸۱ مطرح شد و در سال ۱۳۸۳ به سه قسمت خراسان جنوبی، شمالی و رضوی تقسیم گردید.
قدیمیترین قوم شناخته شدهای که در محدوده خراسان زندگی کردند، قوم پارت ها بودند که یکی از اقوام آریایی قدیم به شمار میرفتند. پس از آن در طی جنگها، کوچ و مهاجرتها، تنوع اقوام خراسان افزایش یافت. گروههای قومی ترکمن، کرد، ترک، خاوری یا هزارهها، سیستانی، بلوچ و عربها به دلایل مختلف در خراسان ساکن شدند اما به رغم تفاوتهای نژادی و فرهنگی، به واسطه پیوند محکمی از دین و تساهل با یکدیگر متحدند.
نژاد مردم خراسان شمالی
مردم خراسان شمالی از نژاد ترکمنها هستند که گروههایی از آنها هنوز به زبان ترکمنی صحبت میکنند. علاوه بر ترکمنها، گروهی از کردها و ترکهای خراسان نیز در منطقه بزرگی از شمال خراسان زندگی میکنند و تعدادشان از ترکمنها بیشتر است و تکلمشان به زبان کردی کرمانجی و ترکی خراسانی است. به طور کلی ترکیب جمعیتی شهرستانهای بجنورد، شیروان، قوچان، اسفراین، درگز، فاروج، سبزوار، نیشابور و کلات علاوه بر فارسی زبانان از کردها و ترکها نیز شکل گرفته است.
نژاد مردم خراسان رضوی
هزارهها قومی کاملا خراسانی هستند که بیشتر در شهرستان مشهد، فریمان، چناران، نصرآباد تربت جام و کلات زندگی میکنند و شیعه ۱۲ امامی هستند. هزاره ها در مشهد به نام خاوری ها شناخته میشوند.
نژاد مردم خراسان جنوبی
سیستانیها و بلوچها بیشتر در مرکز و جنوب خراسان در شهرهایی مانند بیرجند، نهبندان، تربت جام، تایباد، سرخس و مشهد مستقر شدند. همچنین عرب هایی که به خراسان مهاجرت کردند در جنوب آن مستقر شدند.
زبان مردم مشهد
زبان مردم مشهد و خراسان به دلیل تفاوت نژاد و قومیت متفاوت است اما به طور عمومی اکثرا فارسی صحبت میکنند و گویشهای محلی را مخصوص ارتباطات خانوادگی حفظ کردهاند.
جاذبه های گردشگری شهر مشهد
سفر به مشهد، هم زیارت و هم سیاحت را یکجا به شما هدیه میدهد. جاذبههای گردشگری شهر مشهد در چند طبقه جاذبههای مذهبی، جاذبههای طبیعی، تاریخی و ... تقسیم میشوند و پیشنهاد یه جای خوب این است که قبل از سفر به مشهد لیستی از جاذبههای گردشگری مشهد را با توجه به علاقهمندیهایتان تهیه کنید تا در مدیریت زمان سفرتان نیز کمک شود. همچنین میتوانید مقاله برنامه سفر سه روزه به مشهد را نیز مطالعه کنید.
جاذبه های مذهبی
اولین و مهمترین جاذبه مذهبی مشهد، حرم امام رضا (ع) است. جاهای دیدنی حرم امام رضا آنقدر متنوع است که پیشنهاد میکنیم حتما از آنها اطلاع پیدا کنید.
بعد از حرم امام رضا، میتوان به مسجد گوهرشاد، گنبد سبز و امامزاده یاسر و ناصر به عنوان جاذبههای مذهبی مشهد، اشاره کرد.
جاذبه های طبیعی
برای خیلی از مردم، اولین هدف برای سفر به مشهد، حرم رفتن است اما جاذبههای طبیعی مشهد به تنهایی یک سفر جداگانه میخواهد تا با طبیعت بکر و جذاب مشهد و اطراف آن آشنا شوید.
اولین و شناختهشدهترین آن، منطقه ییلاقی طرقبه است که در بین درههای رشته کوه بینالود قرار گرفته و آب و هوایی تمیز دارد. منطقه تفریحی چالیدره نیز از جاذبههای توریستی در همین محدوده است که با رزرو هتل در مشهد از وبسایت یه جای خوب میتونید گشت شهری نیم روزه به چالیدره را به صورت رایگان دریافت کنید.
اگر بخواهید از بزرگترین پارک و بوستانهای مشهد دیدن کنید و عکسهایی رنگارنگ به یادگار بگیرید، پارک ملت مشهد، پارک جنگلی وکیل آباد، باغ مشهد و بوستان کوهسنگی بهترین انتخاب برایتان خواهند بود.
البته بهترین و زیباترین روستاها نیز تعلق میگیرد به روستاهای زیبای اطراف مشهد مانند روستای کنگ، نغندر، دهبار، ابرده و زشک.
در فصل بهار و تابستان که هوا گرم است، بازدید از آبشارها کیف دیگری دارد! مخصوصا اگر برای رسیدن به آبشار نیاز باشد تا از مسیر رودخانه عبور کنید. آبشار ارتکند، آبگرم کلات، آبشار اخلمد، آبشار قره سو و آبشار دره آل از بهترین و زیباترین آبشارهای اطراف مشهد هستند که چشم هر بینندهای را به خود جذب میکند.
جاذبه های تاریخی و فرهنگی
اگر شما هم به فرهنگ و تاریخ علاقهمند هستید، حتما از خانههای تاریخی مشهد دیدن کنید. خانه تاریخی داروغه، خانه تاریخی ملک و خانه تاریخی توکلی از جمله پیشینههای شهر مشهد هستند که بازدید و عکاسی در آنها مخصوصا در فصل بهار و پاییز بسیار جذاب خواهد بود.
یکی دیگر از مراکز تاریخی در شهر مشهد، آرامگاه نادرشاه افشار است. او کسی بود که مشهد را پایتخت ایران اعلام کرد و در نهایت با یک توطئه کشته شد.
اهالی شعر و هنر در سفر به مشهد حتما از آرامگاه فردوسی بازدید میکنند. همانطور که میدانید، اکنون مزار استاد بزرگ آواز ایران، محمدرضا شجریان نیز در کنار آرامگاه فردوسی مشهد قرار داده شده است و شما میتوانید با یک تیر چند نشان بزنید.
جاذبه های داخل شهر
از دیگر جاذبه های داخل شهر مشهد میتوان به باغ وحش وکیل آباد، بوستان ریحانه و سرزمین موج های آبی نام برد که با استفاده از مترو به آنجا خواهید رسید.
معرفی بازارهای معروف مشهد
بازارگردی یکی از هیجانانگیزترین بخشهای سفر است که در ادامه میخواهیم مراکز تجاری مشهد را معرفی کنیم تا بتوانید طبق نیازتان خرید کنید.
لوکس ترین مراکز خرید مشهد
مجتمع آرمیتاژ گلشن با ۳۴ طبقه و ارتفاعی نزدیک به ۱۰ متر، در ابتدای بلوار هفت تیر واقع شده و انواع گالریهای هنری لوکس، پوشاک خاص و زیبا، عطرهایی با رایحههای دلنشین، لوازم دکوری و سیسمونی کودک را در کنار کافه، رستوران، فودکورت و پردیس سینمایی اش یکجا دارد.
انواع کالاهای لوکس را میتوانید در این برج تجاری پیدا کنید و قطعا از خرید آن پشیمان نخواهید شد.
مراکز خرید ارزان مشهد
پیدا کردن مراکز خرید ارزان و باکیفیت در مشهد کار آسانی نیست اما قرار است مراکز خرید ارزان مشهد را به شما معرفی کنیم.
کافیست به میدان ۱۷ شهریور بروید و انواع پوشاک، کیف و کفش را با بهترین قیمت و کیفیت خریداری کنید. دور این میدان مجتمعهای تجاری متنوعی وجود دارد که البته جدیدترین پوشاک را در مجتمع تجاری آسمان پیدا خواهید کرد.
مراکز خرید پوشاک مشهد
برای خرید پوشاک برند و باکیفیت به مجتمع پروما، نیکا، آرمیتاژ، آلتون، ویلاژ توریست، کیان سنتر یا برج سلمان مراجعه کنید.
برای خرید مانتو به خیابان راهنمایی یا خیابان ایثار مشهد بروید.
همچنین اگر به دنبال کفش و کیف مخصوصا از جنس چرم هستید، خیابان دانشگاه و مجتمع آلتون بهترین انتخاب است.
مراکز خرید احمدآباد مشهد
خیابان احمدآباد یکی از اصلیترین خیابانهای شهر مشهد است که انواع مراکز خرید و هرچه به دنبالش هستید را میتوانید پیدا کنید. ابتدای این خیابان که از میدان شریعتی شروع میشود، بورس محصولات دیجیتال است و انواع گوشی موبایل و لوازم جانبی را میتوانید در آنجا بیابید. در ادامه فروشگاههای پوشاک برند هستند و در همین میان مطب پزشکان و بیمارستان قائم نیز وجود دارد که دلیل اصلی شلوغی خیابان احمدآباد هستند.
بازار قسطنطنیه و مجتمع تجاری خورشید نیز از معروفترین بازارهای خیابان احمدآباد است.
دیگر مراکز خرید مشهد
بازار رضا : بازار رضا را هر زائری میشناسد! این بازار قدیمی و مشهور مشهد در ابتدای خیابان امام رضاست که انواع سوغات مشهد را در آنجا مییابید.
مجتمع تابان و تک : برای خرید انواع کامپیوتر و لپ تاپ در مشهد این دو مجتمع تجاری انتخاب بهتری هستند.
بازار بزرگ اصلس و امیر : برای خرید انواع لوازم خانگی یا جهیزیه، حتما به این دو بازار معروف مشهد سر بزنید و از جدیدترین و مرغوبترین اجناس ایرانی و خارجی دیدن فرمائید.
----------------------------------------------------
دانشگاه های مشهد
دانشگاه فردوسی معروفترین دانشگاه مشهد است که سومین دانشگاه ایران از نظر قدمت است.
به غیر از آن، انواع موسسات غیرانتفاعی مانند دانشگاه امام رضا (ع)، خیام، حکیم طوس، حکمت رضوی، تابران و ... اشاره کرد. مشهد، دانشگاه پیام نور و آزاد نیز دارد.
----------------------------------------------------
بیمارستان های مشهد
مشهد یکی از شهرهای بزرگی است که بهترین دکترها و متخصصها را دارد و معمولا از شهرهای کوچک یا حتی خارج از کشور برای درمان و عملهای زیبایی و ... به بیمارستانهای مشهد سر میزنند.
بزرگترین بیمارستان مشهد
بیمارستان رضوی مشهد در فاز اول با مساحت بیش از ۳۹ هکتار، به عنوان بزرگترین بیمارستان فوق تخصصی مشهد شناخته میشود.
بهترین بیمارستان خصوصی مشهد
در مشهد خیرین و پزشکان زیادی با ساخت بیمارستانهای خصوصی به پیشرفت درمان کمک کردهاند. از جمله بهترین بیمارستان های خصوصی مشهد میتوان به بیمارستان و زایشگاه پاستور نو، بیمارستان آریا و بیمارستان و زایشگاه امالبنین اشاره کرد.
بهترین بیمارستان دولتی مشهد
بیمارستان امام حسین (ع)
آدرس : مشهد – بلوار مفتح – مفتح ۱۸ – چهارراه دوم
بیمارستان فوق تخصصی دکتر شریعتی
آدرس : مشهد – دوراهی طرقبه شاندیز – امام رضا ۳ – زعفرانیه ۶
سینماها و سالن های تئاتر مشهد
مشهد، شهر هنر و ادب فارسی، طرفدار سینما و تئاتر است و جوانان توانمندی در این زمینه کار میکنند. برای تهیه بلیط سینما در مشهد به سایت www.cinematicket.org مراجعه نمائید و برای رزرو بلیط تئاتر سایت www.gishot.ir را دنبال کنید. آدرس بهترین سالنهای تئاتر مشهد را در زیر مشاهده آوردهایم.
کتابخانه های مشهد
در سطح شهر کتابخانههای زیادی ساخته شدهاند تا همه مردم در هر موقعیت مکانی به آنها دسترسی داشته باشند. در این بخش تمام کتابخانههای عمومی و غیرعمومی شهر مشهد را معرفی میکنیم.
اگر شما هم کتابخانهای میشناسید که در لیست بالا نیست، در انتهای همین مقاله برای ما بنویسید تا اطلاعات کتابخانههای مشهد را به روز کنیم.
موزههای مشهد
سرزمین تاریخی خراسان و علی الخصوص شهر مشهد، جاذبههای تاریخی متنوعی دارد که موزه ها یکی از آنها هستند.
موزه مرکزی آستان قدس رضوی : در این موزه که داخل حرم واقع شده است، با قرآنهای نفیس قدیمی، سکههای ضرب شده در زمانهای گذشته، نقاشی استادان معروف از جمله استاد فرشچیان، ظروف قدیمی مردمان، سلاحهای جنگی مختلف و ... به نمایش گذاشته شده است.
موزه مردم شناسی حمام مهدی قلی بیک : حمام قدیمی قلی بیک که در دوران صفویه نزدیک به حرم امام رضا ساخته شد، امروزه به یک موزه بدل گشته است. اگر با تور مشهد به زیارت امام رضا (ع) آمدهاید، در مسیر خود به حرم میتوانید از این موزه زیبا دیدن کنید و از تاریخ درس بگیرید.
موزه آرامگاه نادری : در آرامگاه نادری یک بخش مخصوص موزه وجود دارد که اشیای به جا مانده از دوره افشاریه و صفویه، موزه اسلحه و سلاحها را خواهید دید.
موزه بزرگ خراسان : این موزه در پارک کوهسنگی قرار دارد که با چندین بخش متنوع، گنجینهای از اشیای تارخی و فرهنگی را در خود جای داده و جز یکی از بزرگترین موزههای خاورمیانه است.
موزه مردم شناسی رباط ویرانی : این موزه در منطقه ییلاقی و خوش آب و هوای شاندیز و ساختمانی که در دوره تیموریان ساخته شده، فعال گردیده است. این ساختمان ۹ اتاق با سقفهای جناقی دارد که در آن میتوانید شغل و حرفه مردم گذشته را مشاهده کنید.
موزه فردوسی و شاهنامه : موزه توس در ضلع غربی آرامگاه فردوسی، آثار قدیمی فردوسی، نقاشیهای قهوهخانهای، لباسهای رزمی کشف شده، سنگ نوشتهها و ... را که از آن دوران به جا مانده را جمعآوری کرده و در دسترس بازدید همگان قرار داده است.
----------------------------------------------
جابجایی های درون شهری مشهد
خوشبختانه به دلیل احداث دو خط مترو در شهر مشهد، جابه جایی های دورن شهری بسیار راحت گشته است. شما میتوانید در مقاله مشهدگردی با مترو، با همه خطوط قطار شهری به طور کامل آشنا شوید.
همچنین در اطراف حرم مسیرهایی برای اتوبوسهای تندرو قرار داده شدهاند که جابه جایی مسافران را آسان کند.
استفاده از تاکسیهای زرد و سرویسهای اینترنتی آنلاین نیز در این شهر استفاده نمائید.
-------------------------------------------------
فرودگاه های مشهد
شهر مشهد یک فرودگاه بزرگ به نام فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد دارد که یکی از پررفت و آمدترین فرودگاههای کشور به شمار میرود.
---------------------------------------------------
راه آهن مشهد
راه آهن مشهد در مرکز این شهر قرار دارد و امکانات رفاهی کاملی از جمله سرویس بهداشتی، فروشگاهها، نمازخانه، شعب بانک، محل شارژ تلفن، راهنمای زائر و ... در راه آهن مشهد وجود دارد.
تردد بالا در این قسمت از شهر موجب شده که شهرداری علاوه بر ایستگاههای تاکسی، مترو و اتوبوس را نیز قرار دهد تا همه مردم بتواند به راحتی از این وسایل نقلیه استفاده کنند.
--------------------------------------
رستوران های مشهد
دستپخت مشهدیها را تمام مردم ایران میشناسند و شلههای مشهدی از جمله غذاهای محبوب و معروف مشهد است. معمولا میشنویم که مردم دیگر کلان شهرها از قیمت رستورانهای مشهد بسیار راضیاند و شکم گردی از تفریحات اصلی در سفر به مشهد به شمار میرود. از این رو هم در محدوده شهری و هم در منطقه خوش آب و هوای طرقبه و شاندیز، رستورانهای بسیار باکیفیت و لوکس وجود دارد که انواع غذاهای ایرانی، فرنگی و فستفود را میتوانید پیدا کنید. با کلیک روی عکس زیر، لیستی از این رستورانها را مشاهده کنید.
نظرات